ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ

ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ

Τα βασικά αίτια της εμφάνισης του ρατσισμού μπορούν να συνοψιστούν ως

εξής:

α) Η αύξηση της ανεργίας δημιουργεί εχθρότητα ενός τμήματος του πληθυσμού προς τους μετανάστες θεωρώντας τους υπεύθυνους για τα προβλήματά τους. Τη ιδέα αυτή προωθούν οι ρατσιστικές οργανώσεις έστω κι αν είναι λανθασμένη αφού κατά κανόνα οι οικονομικοί μετανάστες κάνουν τις δουλειές που αρνιούνται να κάνουν οι ντόπιοι.

β) Στις μέρες μας υπάρχει έλλειμμα «κοινής λογικής» και ταυτόχρονα εδώ και χρόνια διανύουμε μια περίοδο κρίσης αξιών. Τα φαινόμενα αυτά τροφοδοτούν τα ρατσιστικά κινήματα.

γ) Ο πολιτικός κόσμος παρουσιάζει ανησυχητικά φαινόμενα διαφθοράς και αναποτελεσματικότητας. Κάποιοι πολιτικοί οδηγούν ένα τμήμα του πληθυσμού να ψηφίζει σε «ένδειξη διαμαρτυρίας» υπέρ ρατσιστικών ή κρυπτορατσιστικών κινημάτων.

δ) Η έλλειψη σωστής και ολοκληρωμένης ιστορικής πληροφόρησης μεγάλων τμημάτων της νεολαίας γύρω από τα θέματα αυτά συμβάλλει στο να βρίσκουν γόνιμο έδαφος και να αναπτύσσονται οι απόψεις αυτών των κινημάτων, απομακρύνοντας άλλες πτυχές της ιστορίας και της πολιτικής που συνετέλεσαν στις μετακινήσεις αυτές των διαφόρων εθνοτικών ομάδων. Πολλά μάλιστα ρατσιστικά

κινήματα προσπαθούν, με βίαια πολλές φορές μέσα, να προωθήσουν και να επιβάλλουν τις θέσεις τους στην κοινωνίας. Μέσω αυτών δημιουργείται έλλειψη σεβασμού προς τον «βάρβαρο» άνθρωπο (μετανάστη, αλλοδαπό, αλλόθρησκο, ομοφυλόφιλο) και από μη σκεπτόμενους πολίτες.

ε) Οικονομικοί λόγοι (π.χ. εκμετάλλευση ατόμων που αποτελούν φθηνά εργατικά χέρια).

στ) Έλλειψη παιδείας (οι απαίδευτοι εύκολα γίνονται θύματα προπαγάνδας. Δεν μπορούν να κρίνουν. Οι επιτήδειοι μπορούν να καλλιεργήσουν στους ανθρώπους αισθήματα κατωτερότητας ή να τους φανατίσουν εναντίον άλλων ομάδων).

η) Οικονομικά και πολιτικά προβλήματα μιας (η βία και η εγκληματικότητα δημιουργούν ένταση η οποία εκτονώνεται πάνω στους ξένους που γίνονται τα εξιλαστήρια θύματα).

θ) Επιθυμία ατόμων και λαών για απόκτηση δύναμης και εξουσίας (οικονομικά, εδαφικά, πολιτικά συμφέροντα)

ι) Βαθμός επιρροής των θρησκευτικών δοξασιών

κ) Ηθική εξαχρείωση. Οι άνθρωποι υιοθετούν ρατσιστικές αντιλήψεις προκειμένου να εκμεταλλευτούν τον συνάνθρωπό τους

λ) Κοινωνική διαστρωμάτωση. Ανισότητα στην παροχή ευκαιριών. Η κοινωνική ισότητα είναι περισσότερο θεωρία παρά πρακτική.

μ) Προκαταλήψεις που δημιουργούνται από την οικογένεια, την παράδοση, το περιεχόμενο των σπουδών του οικονομικού μας συστήματος.

ν) Εθνικιστικά αίτια (οι μικροί λαοί φοβούνται την αφομοίωσή τους από τους μεγάλους και ισχυρούς και χρησιμοποιούν τον εθνικισμό ως ασπίδα διασφάλισης της ταυτότητά τους).

Ως φαινόμενα ρατσισμού μπορούν να χαρακτηριστούν τα παρακάτω:

ü Μεροληπτική αντιμετώπισης έγχρωμων από τους λευκούς

ü Εθνικιστικές αντιλήψεις

ü Αναβίωση ναζιστικών θεωριών

ü Μη ισότιμή αντιμετώπιση της γυναίκας ή εκμετάλλευση των παιδιών

ü Ρατσιστική αντιμετώπιση μειονοτήτων ή παρεπιδημούντων (που μένουν προσωρινά σε έναν τόπο) ατόμων: Τσιγγάνοι, Αλβανοί, άτομα από τριτοκοσμικές χώρες.

ü Κοινωνικός αποκλεισμός ομάδων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (ομοφυλόφιλοι, ναρκομανείς, άτομα με AIDS, άτομα με ειδικές ανάγκες).

ü Ρατσισμός που πηγάζει από την επαγγελματική θέση, την οικονομική κατάσταση, τη θρησκευτική πίστη, την καταγωγή των ατόμων, κλπ.

Αυτά τα φαινόμενα έχουν ως συνέπειες:

ü Οικονομική εκμετάλλευση ατόμων και λαών

ü Τις σκοταδικές αντιλήψεις, με αποτέλεσμα την παρακώλυση της κριτικής σκέψης του μέσου ατόμου και την πνευματική ανελευθερία.

ü Την υπονόμευση της δημοκρατικής λειτουργίας των θεσμών από την κυριαρχία της αδικίας, αναξιοκρατίας, την περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ü Την περιθωριοποίηση ατόμων και ομάδων, παρεμποδίζοντας τη δημιουργική τους συμμετοχή στην κοινωνία και την εξέλιξη τόσο των ίδιων όσο και της κοινωνίας.

ü Την αύξηση του εθνικισμού που μπορεί να οδηγήσει σε βία ή και πολεμικές συγκρούσεις

ü Τη στέρηση από τους λαούς-θύματα του ρατσισμού την ευκαιρία να

αναπτύξουν πολιτισμό.

ü Την επικρότηση του φόβου ανάμεσα στους ανθρώπους, οπότε και δημιουργείται κοινωνική δυσλειτουργία, καθώς τα άτομα μιας κοινωνίας δεν συνεργάζονται μεταξύ τους αρμονικά.

 Τα  αίτια  του  ρατσισμού  είναι  ποικίλα  και  λίγο  πολύ  γνωστά  από  το  παρελθόν  καθώς  η  ανθρωπότητα  δεν  παραδειγματίστηκε  από  εμπειρίες  τους  παρελθόντος  και  ο  ρατσισμός  αναβιώνει.  Η  έλλειψη  ανθρωπιστικής  παιδείας και η πνευματική φτώχεια είναι ένα από τα σημαντικότερα αίτια  του φαινομένου αυτού. Από τη στιγμή που τα άτομα δεν διδάσκονται την  αξία  της  ισότητας,  της  δικαιοσύνης,  της  ειρήνης,  του  σεβασμού  είναι  εύκολο  να  παρασυρθούν  από  ρατσιστικές  αντιλήψεις.  Παράλληλα  το  χαμηλό  μορφωτικό  επίπεδο  περιορίζει  τους  ορίζοντες  των  ανθρώπων  και  αδρανοποιεί τη σκέψη τους με αποτέλεσμα να χειραγωγούνται εύκολα και  να υιοθετούν άκριτα κάθε είδους στερεότυπα. Η κρίση των αξιών, όπως η  ανηθικότητα,  ο  ανταγωνισμός,  η  γενικότερη  αμφισβήτηση  των  ανθρωπιστικών ιδανικών καλλιεργούν το μίσος στις ψυχές των ανθρώπων  που πυροδοτεί τις μεταξύ τους σχέσεις. Τα συμπλέγματα ανωτερότητας ή  κατωτερότητας  που  φέρουν  τα  άτομα  ή  και  ολόκληροι  λαοί  καλλιεργούν  επίσης  το  φθόνο  και  το  μίσος.  Επιπλέον  δημιουργούν  την  αίσθηση  της  υπεροχής  και  την  επιθυμία  της  κυριαρχίας  έναντι  των  άλλων.  Τα  οικονομικά  συμφέροντα  είναι  άλλη  μία  σημαντική  αιτία,  όπως  για  παράδειγμα  ο  φυλετικός  ρατσισμός  κατά  των  μαύρων  είναι  ένα  ιδεολόγημα  που  δημιουργήθηκε  για  να  δικαιολογήσει  την  εκμετάλλευση  των  λαών  της  Αφρικής  από  τους  λευκούς.  Οι  κάθε  είδους  πολιτικές  σκοπιμότητες όπως οι επεκτατικές βλέψεις μιας χώρας σε βάρος άλλης ή η  έντεχνη μετάθεση των ευθυνών για την ύπαρξη σοβαρών οικονομικών και  κοινωνικών  προβλημάτων  σε  συγκεκριμένες  ομάδες.  Για  παράδειγμα  οι  μετανάστες  κατηγορούνται  συνήθως  σε  μια  χώρα  για  την  όξυνση  της ανεργίας  ή  την  έξαρση  της  βίας,  ενώ  αποκρύπτεται  η  ανικανότητα  της  πολιτικής ηγεσίας να δώσει λύσεις. Ο φανατισμός, θρησκευτικός ή εθνικός, που  υποκινείται  επίσης  από  ποικίλες  σκοπιμότητες,  οικονομικές  ή  πολιτικές.  Τέλος  οι  τραυματικές  εμπειρίες  του  παρελθόντος  που  στηρίζονται στις μακραίωνες διαμάχες ανάμεσα σε κάποιους λαούς.                            ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Ο  ρατσισμός  σήμερα  εκδηλώνεται  ποικιλοτρόπως  και  προσβάλει  ανεπανόρθωτα  σχεδόν  σχέσεις  ατόμων,  ομάδων,  λαών.  Προκαλούνται  φαινόμενα  περιθωριοποίησης,  άγονες  αντιπαραθέσεις,  και  καταργούνται  τα  θεμελιώδη  ανθρώπινα  δικαιώματα.  Ευδοκιμούν  ο  πόλεμος  αντί  της  ειρηνικής  συνύπαρξης,  η  βία  αντί  της  γαλήνης,  η  ξενοφοβία  αντί  της  γόνιμης αλληλεπίδρασης των λαών. Ο ρατσισμός εγκυμονεί απρόβλεπτους  κινδύνους  για  μια  κοινωνία,  για  ένα  έθνος,  επειδή  οι  έντονες

• Ο φόβος της διαφορετικότητας. Οι άνθρωποι συνηθίζουν να νιώθουν ασφαλείς στο οικείο τους περιβάλλον, μαζί με ανθρώπους που έχουν την ίδια κουλτούρα, που αντιδρούν και συμπεριφέρονται σαν τους ίδιους. Οτιδήποτε διαφέρει αποτελεί γι αυτούς απειλή και έχουν την τάση να το βλέπουν ως κατώτερό τους,

 • Η άγνοια Η άγνοια ως αποτέλεσμα της έλλειψης παιδείας. Ένας άνθρωπος χωρίς γνώσεις, δεν έχει την ικανότητα να κρίνει σωστά θέματα που δεν καταλαβαίνει και είναι πολύ εύκολο να φανατιστεί εναντίων άλλων ομάδων

. • Ο φόβος της απώλειας Η προσπάθεια του ανθρώπου να προστατέψει όσα ήδη έχει και όσα αποτελούν την ταυτότητά του, την δουλειά του, την κοινωνική του θέση, την περιουσία του ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη. 9 Αιτίες του Ρατσισμού Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν λιγότερο ή περισσότερο, ανάλογα με το είδος του ρατσισμού είναι :

 • Οικονομικοί λόγοι. Η εκμετάλλευση των μεταναστών σήμερα, των μαύρων δούλων στο παρελθόν. 

• Θρησκευτικά πιστεύω (δόγματα) που φανατίζουν ενάντια αλλόθρησκων.

 • Οικονομικά και πολιτικά προβλήματα μιας κοινωνίας (βία, εγκληματικότητα, ανεργία) ωθούν κάποιους ανθρώπους να εκτονωθούν πάνω σε ξένους.

 • Η επιθυμία απόκτησης δύναμης και εξουσίας. π.χ. Επεκτατικοί πόλεμοι.